Accijns op tabak: wordt de overheid rijk van jouw verslaving?

Of kost roken eigenlijk meer dan het oplevert?

Ik spreek elke dag rokers en stoppers in mijn praktijk en bij de intake vraag ik hoelang en hoeveel zij roken. Vaak vertellen ze dan gelijk hoeveel geld ze eraan uitgeven per maand. Een ongemakkelijk onderwerp want het is niet echt leuk om je te realiseren dat je een paar honderd euro per maand de lucht in blaast.

Al snel krijgt de overheid de schuld van dit probleem. ‘Het is ook niet normaal meer, hoe hoog die accijnzen zijn in Nederland; de rokers vullen de schatkist van de overheid!’ 
En eerlijk is eerlijk: dat klinkt best aannemelijk. Jij betaalt je scheel aan een pakje sigaretten, maar wat gebeurt er eigenlijk met die accijnzen op tabak? Wordt de overheid hier inderdaad rijk van?

Spoiler: het zit allemaal net even anders dan je misschien dacht. En als je dat doorhebt, kun je er met een heel ander gevoel naar kijken. Lees dit met nieuwsgierigheid en hopelijk krijg je nieuwe inzichten en ervaar je dat je keuzevrijheid hebt.

Wat zijn accijnzen en waar gaan ze naartoe?

Voordat we verdergaan: hoeveel accijns betaal je eigenlijk op een pakje tabak?

• Op sigaretten betaal je in 2025 een accijns die bestaat uit 5% van de verkoopprijs, plus € 362,12 per 1.000 sigaretten. In de praktijk betekent dit dat ongeveer 95% van de prijs van een pakje sigaretten belasting is (accijns + btw).
• Voor shag (rooktabak) geldt een vaste accijns van € 346,98 per kilo. Dat betekent dat bij een pakje van 50 gram zo’n 82–90% van de prijs uit accijns bestaat.

Met andere woorden: als jij een pakje van € 11 koopt, gaat er maar een heel klein deel naar de producent. De rest is belasting. Dat is onderdeel van het ontmoedigingsbeleid: roken onaantrekkelijk maken.

De overheid verdient dus veel geld aan rokers. Dat klopt. In 2025 komt dat neer op ongeveer 3,5 miljard euro per jaar. Maar dat geld wordt niet speciaal gereserveerd voor stoppen-met-roken programma’s, voorlichting of zorg. Het verdwijnt in de grote algemene pot, de schatkist. En daaruit wordt álles betaald: van onderwijs tot wegen, van politie tot defensie.

Dus nee, het geld wordt niet direct gebruikt om jou of anderen te helpen stoppen. En dat voelt wrang, zeker als je probeert te stoppen en niet weet dat je vergoede begeleiding kunt krijgen.

Wat kost roken de samenleving?

Maar hier komt de andere kant van het verhaal. Als je alleen naar de inkomsten kijkt, zie je maar een deel van het plaatje. Roken kost de samenleving namelijk véél meer dan dat het oplevert.

Volgens berekeningen van het RIVM en het Trimbos-instituut kost roken Nederland ongeveer 30 miljard euro per jaar. Dat zit ‘m in:

• Zorgkosten
  Behandelingen voor longkanker, COPD, hart- en vaatziekten, diabetes, noem maar op.
• Ziekteverzuim
  Rokers zijn gemiddeld vaker ziek en langer uit de running.
• Vroeg overlijden
  Mensen die roken overlijden gemiddeld 10 jaar eerder. Dat zijn jaren waarin ze niet meer bijdragen aan werk, belasting of zorg voor anderen.
• Milieu- en schoonmaakkosten
  Peuken op straat, brandgevaar, luchtvervuiling.
• Verlies aan kwaliteit van leven
  Moeilijk meetbaar, maar wel voelbaar voor de roker én de mensen om hem of haar heen.

Dus: 3,5 miljard aan inkomsten tegenover 30 miljard aan kosten. Dan kun je niet meer zeggen dat roken de overheid geld oplevert. Sterker nog: we leggen er met z’n allen enorm op toe.

Terwijl jij worstelt met je verslaving en artsen hun handen vol hebben aan patiënten met longkanker, hartfalen en COPD, vieren de aandeelhouders hun winstuitkering. 💰 

Maar… wie verdient er dan wél aan jouw verslaving?

Er is één partij die wél dik profiteert van jouw verslaving: de tabaksindustrie. De grote tabaksfabrikanten (denk aan Philip Morris, British American Tobacco, Japan Tobacco) maken miljardenwinsten per jaar. En dat doen ze bewust, strategisch, en zonder enige schuldgevoel.

Ze maken hun product expres verslavend, richten hun marketing jarenlang op jongeren. Daarover hoor je nu natuurlijk ook vanwege de populariteit van de vape.

De industrie doet er alles aan om regelgeving te dwarsbomen. Ze liegen over de schadelijkheid van hun producten, en lobbyen achter de schermen om accijnsverhogingen af te remmen.

En terwijl jij worstelt met je verslaving en artsen hun handen vol hebben aan patiënten met longkanker, hartfalen en COPD, vieren de aandeelhouders hun winstuitkering. 💰

Dáár zit de echte pijn.

Een spiegel voor de roker

Ik hoor rokers regelmatig verzuchten: ‘Je mag ook nergens meer roken, ik voel me net een paria.’  En eerlijk is eerlijk: het ontmoedigingsbeleid van de overheid is inderdaad stevig. Naast de hoge accijnzen: geen rookruimtes meer, geen reclame, verkoopverbod supermarkten, steeds meer rookvrije omgevingen (ziekenhuis, schoolplein, stations) hogere prijzen… het wordt je bepaald niet makkelijk gemaakt.

Maar hier komt de spiegel:
Als je nog rookt, voelt dat beleid misschien als straf. Maar zodra je besluit om te stoppen, verandert je blik. Dan is datzelfde ontmoedigingsbeleid ineens een heel GROOT voordeel. Want het helpt je om verleidingen te vermijden. Om niet altijd en overal geconfronteerd te worden met rokers. Om minder makkelijk weer ‘even een peukie’ te doen.

Wat eerst als beperking voelde, wordt tijdens het stoppen juist een steun in de rug. Je komt erachter dat niet-roken ‘normaal’ is en dat het leven veel vrijer is als je je niet hoeft af te zonderen om je shotje te nemen.

Waarom is dit belangrijk om te weten?

Omdat het je blik verandert. Want zolang je denkt dat de overheid aan jouw verslaving verdient, voelt het alsof alleen jij wordt geraakt. Maar de schade van roken raakt de hele maatschappij: je gezin, je werkgever, de zorg en de toekomst van kinderen die in een rookomgeving opgroeien.

Door te stoppen, trek jij een grens. 💪

Je doorbreekt niet alleen je eigen patroon, maar je doorbreekt ook de keten waarin winst belangrijker is dan gezondheid. Dat maakt jouw stap krachtig en betekenisvol.

Door te stoppen met roken stap je uit het systeem. Je laat je niet langer uitknijpen door een industrie die niets geeft om jouw leven, maar alles om hun winst.

En stel dat iedereen stopt met roken?

Als iedereen stopt, dan loopt de overheid toch miljarden mis? Dat klopt; als er geen tabak meer verkocht wordt, verdwijnen die accijnsinkomsten van zo’n 3,5 miljard euro per jaar uit de schatkist.

Maar daar staat iets groters tegenover: de kosten die roken met zich meebrengt (zorg, ziekteverzuim, vroegtijdig overlijden) zijn bijna tien keer zo hoog. Dus als iedereen stopt, bespaart de samenleving als geheel juist enorm veel geld. De belastingdruk op zorg daalt, mensen blijven langer gezond en actief, en de kwaliteit van leven neemt toe.

Het idee dat de overheid liever wil dat mensen blijven roken vanwege het geld, klopt dus niet. Want financieel gezien is een rookvrije bevolking juist voordeliger. En maatschappelijk gezien is het onbetaalbaar.

Waarom doet de overheid dan niet meer om iedereen te laten stoppen?

Meer inzetten op ontmoediging. Meer ballen tonen richting de industrie. Meer investeren in hulp en begeleiding.

Op dit moment vergoedt de basisverzekering één SMR-traject per kalenderjaar, zonder eigen risico. Maar er liggen concrete plannen om dit te veranderen. Vanaf 1 januari 2026 wil het kabinet de vergoeding uitbreiden naar drie SMR-trajecten per jaar uit het basispakket. Dan heeft iedereen meer kans om succesvol te stoppen. Ik ben daar héél blij mee, want ik zie dat stoppen met roken soms een proces is van maanden. Die extra sessies kunnen het verschil maken. 

Wat levert stoppen jou op?

Dat is misschien wel de mooiste rekensom van allemaal. En zet ik graag een keer samen met jou vrijblijvend op een rijtje. Of wil je er gewoon eens over praten zonder oordeel, zonder druk?
Ik ben er. Als coach én als ervaringsdeskundige. Tien jaar geleden stond ik op jouw plek.

En geloof me: het is elke stap waard.🌺

06-13 04 98 13 | [email protected] | Padakker 36, 4824SR, Breda
BTW-id: NL001649116B96 | KvK 20169938 | NL59 KNAB 0405 1796 77