Wat gebeurt er in je brein als je een sigaret rookt?

Wanneer je een sigaret rookt, gebeurt er veel in je brein. De effecten van nicotine, het actieve bestanddeel van tabak, zijn complex en beïnvloeden verschillende delen van je hersenen op meerdere manieren. Hier leggen we in detail uit wat er precies gebeurt.

1. Nicotine en de bloed-hersenbarrière

Als je een sigaret rookt, komt nicotine snel in je bloed. Binnen ongeveer 7 seconden bereikt nicotine je hersenen via de bloedvaten. Het moet eerst de bloed-hersenbarrière passeren, een beschermende laag die de hersenen scheidt van de rest van je bloedcirculatie. Nicotine kan deze barrière overwinnen omdat het chemisch lijkt op een stof die je lichaam zelf maakt, acetylcholine. Hierdoor kan nicotine de hersencellen binnendringen en invloed uitoefenen op de neurotransmitters, de chemische boodschappers in je brein.

2. Impact op dopamine

Een van de belangrijkste neurotransmitters die door nicotine worden beïnvloed, is dopamine. Dopamine speelt een sleutelrol in het beloningssysteem van je brein. Wanneer nicotine je hersenen bereikt, stimuleert het de afgifte van dopamine. Dit leidt tot een gevoel van plezier en beloning. Deze beloningsreactie is een belangrijke reden waarom roken zo verslavend is. Je brein raakt gewend aan dit gevoel van beloning en gaat verlangen naar meer nicotine om datzelfde plezier opnieuw te ervaren.

Het gevoel van beloning en plezier dat je ervaart bij het roken is meestal kortstondig.

3. Effect op andere neurotransmitters

Naast dopamine heeft nicotine invloed op andere belangrijke neurotransmitters:

Noradrenaline: Dit stofje verhoogt je alertheid en energie. Het versnelt je hartslag en verhoogt je bloeddruk, wat je een gevoel van opwinding en energie kan geven. Dit effect kan je helpen je wakker en geconcentreerd te voelen, maar het kan ook leiden tot verhoogde stress en angst.

Acetylcholine: Nicotine lijkt veel op acetylcholine, een neurotransmitter die betrokken is bij geheugen en leren. Door de werking van nicotine op acetylcholine te imiteren, kan je brein tijdelijk beter functioneren op het gebied van geheugen en leren. Dit kan een gevoel van verbeterde mentale scherpte en cognitieve prestaties geven.

Serotonine: Dit neurotransmitter speelt een rol in je stemming en eetlust. Nicotine kan de hoeveelheid serotonine in je brein verhogen, wat je een beter gevoel kan geven en je eetlust kan onderdrukken. Dit kan deels verklaren waarom sommige mensen roken als een manier om hun stemming te verbeteren of om gewicht te verliezen.

4. Korte termijn versus lange termijn

Het gevoel van beloning en plezier dat je ervaart bij het roken is meestal kortstondig. Na ongeveer een half uur begint de hoeveelheid nicotine in je bloed af te nemen, en de effecten beginnen te vervagen. Dit kan leiden tot een gevoel van onrust en een verlangen naar een nieuwe sigaret om dat plezier opnieuw te ervaren. Dit continue verlangen naar nicotine is een van de belangrijkste redenen waarom roken zo verslavend is.

5. Verslaving en hersenplasticiteit

Als je regelmatig rookt, raakt je brein gewend aan de aanwezigheid van nicotine. Dit leidt tot hersenplasticiteit, waarbij je brein zich aanpast aan de constante invloed van nicotine. Je hersenen kunnen minder goed functioneren zonder nicotine, wat het moeilijk maakt om te stoppen met roken. De aanpassing van je brein aan de nicotine kan ook invloed hebben op je stemming en stressniveau, wat bijdraagt aan de verslaving.

6. Langdurige effecten van roken

Langdurig roken kan ook veranderingen in je brein veroorzaken die de manier waarop je denkt en voelt beïnvloeden. Roken kan leiden tot een verminderd vermogen om plezier te ervaren zonder nicotine en kan de negatieve effecten van stress en angst versterken. Bovendien kan langdurige blootstelling aan nicotine leiden tot veranderingen in de hersenstructuur die het nog moeilijker maken om te stoppen met roken en om normaal functioneren te herstellen.

Roken heeft dus een ingrijpend effect op je brein door de beïnvloeding van verschillende neurotransmitters zoals dopamine, noradrenaline, acetylcholine en serotonine. Deze effecten zorgen voor een gevoel van plezier en beloning, maar leiden ook tot verslaving. De lange termijn impact van roken op je brein kan leiden tot blijvende veranderingen die het moeilijk maken om te stoppen met roken en je algemene mentale welzijn beïnvloeden.