Wat gebeurt er in je brein als je een sigaret rookt?

Zodra je een trekje neemt van een sigaret, gebeurt er van alles in je hoofd. Nicotine – de werkzame stof in tabak – schiet als een razende door je lichaam en beïnvloedt allerlei processen in je hersenen. Hoe dat precies werkt? Lees even mee.

1. Supersnelle route naar je hersenen

Binnen 7 seconden na dat eerste trekje bereikt nicotine je brein. Dat is echt bizar snel. Het komt via je longen in je bloed en reist zo naar je hersenen. Daar moet het eerst door een soort poortwachter heen: de bloed-hersenbarrière. Die beschermt je brein tegen schadelijke stoffen. Maar nicotine lijkt zo sterk op een lichaamseigen stofje (acetylcholine), dat het ongehinderd naar binnen mag. En daar begint de invloed op je brein.

2. De dopamine-rush

Eenmaal binnen zorgt nicotine voor een flinke stoot dopamine. Dat is een van de belangrijkste stofjes in je beloningssysteem. Je krijgt er een fijn, tevreden gevoel van. Die ‘aaahhh’-ervaring na een sigaret? Dat is dopamine aan het werk. En precies dát maakt roken zo verslavend. Je brein onthoudt dat fijne gevoel en wil het opnieuw. En opnieuw. En opnieuw.

Het gevoel van beloning en plezier dat je ervaart bij het roken is meestal kortstondig.

3. Meer dan alleen dopamine

Nicotine doet nog veel meer dan alleen je beloningsknop indrukken. Het beïnvloedt ook andere belangrijke stofjes in je hersenen:

• Noradrenaline zorgt dat je alerter wordt. Je hartslag gaat omhoog, je bloeddruk stijgt en je voelt je energieker. Handig misschien als je moe bent, maar het zorgt ook voor stress en onrust.

• Acetylcholine is betrokken bij leren en geheugen. Nicotine lijkt hier zó op dat het de werking ervan nabootst. Daardoor kun je het gevoel krijgen dat je scherper bent. Maar dat effect is tijdelijk – en ook hier geldt: je brein raakt eraan gewend.

• Serotonine beïnvloedt je stemming en eetlust. Nicotine verhoogt de hoeveelheid serotonine, wat je wat beter kunt laten voelen en je hongergevoel onderdrukt. Niet voor niets zijn veel rokers bang om aan te komen als ze stoppen.

4. Kort geluk, lange verslaving

Dat lekkere gevoel na een sigaret duurt maar even. Na een minuut of 30 zakt het alweer weg. En dan komt het: dat knagende gevoel. Onrust. Verlangen. Je lichaam wil opnieuw nicotine. En dat verlangen wordt met elke sigaret sterker. Zo blijft de verslaving zichzelf voeden.

5. Je brein past zich aan

Hoe vaker je rookt, hoe meer je brein zich aanpast aan de constante stroom nicotine. Dat heet hersenplasticiteit. Je hersenen gaan minder goed functioneren zónder nicotine. Je hebt het nodig om je ‘normaal’ te voelen. En dat maakt stoppen zo pittig. Niet omdat je slap bent, maar omdat je brein letterlijk opnieuw moet leren functioneren.

6. Wat doet roken op de lange termijn?

Op de lange termijn verandert roken de manier waarop je denkt, voelt en met stress omgaat. Je kunt minder genieten zonder sigaret, en je raakt gevoeliger voor stress en somberheid. Veel rokers denken dat een sigaret helpt tegen spanning – maar die spanning wordt juist groter door het roken zelf.

En alsof dat nog niet genoeg is: nicotine kan zelfs blijvende veranderingen in je hersenstructuur veroorzaken. Hoe langer je rookt, hoe moeilijker het wordt om te stoppen.

Kortom: roken grijpt diep in op hoe je brein werkt. Het speelt in op je beloningssysteem, je stemming, je concentratie en je stressniveau. Geen wonder dat het zo lastig is om te stoppen – maar als je snapt hoe het werkt, kun je ook beter doorzien wat er gebeurt. En dat is een krachtige eerste stap richting vrijheid.

06-13 04 98 13 | [email protected] | Padakker 36, 4824SR, Breda
BTW-id: NL001649116B96 | KvK 20169938 | NL59 KNAB 0405 1796 77