Wat doet nicotine met je dopaminesysteem?

Nicotine is een van de meest verslavende stoffen ter wereld. Dat komt omdat het rechtstreeks inwerkt op je dopaminesysteem, het beloningssysteem in je hersenen. In het boek Het dopamine-effect van Paul Smit en Hartini van Rijssel wordt heel helder uitgelegd hoe nicotine ervoor zorgt dat ons dopaminesysteem overbelast raakt en wat er gebeurt als dit systeem uit balans raakt.

Wat is dopamine?

Dopamine is een neurotransmitter, een stofje in je hersenen dat zorgt voor gevoelens van plezier, motivatie en beloning. Als je iets doet wat je leuk vindt – zoals eten, sporten of als je een compliment krijgen – komt er dopamine vrij. Dit voelt goed en stimuleert je om dat gedrag te herhalen. Maar stoffen zoals nicotine kunnen dit natuurlijke systeem overnemen en ontregelen.

Hoe werkt nicotine op je dopaminesysteem?

Snelle dopaminepiek

Wanneer je rookt, komt nicotine via je longen razendsnel in je bloed en bereikt binnen 7 seconden je hersenen. Daar bindt het zich aan nicotinereceptoren, die vervolgens grote hoeveelheden dopamine vrijmaken. Dit geeft je een intens gevoel van beloning en genot – het bekende ontspannende gevoel van een sigaret.

Versneld beloningssysteem

Normaal gesproken komt dopamine in kleine, gecontroleerde hoeveelheden vrij als beloning voor gezond gedrag. Nicotine dwingt je hersenen om veel meer dopamine af te geven dan normaal. Dit voelt goed, maar het zet je hersenen onder druk.

Afname van natuurlijke dopamineproductie

Het is een super makkelijke manier om een ‘beloning’ te krijgen: je hoeft er eigenlijk niets voor te doen. Als je regelmatig nicotine gebruikt, passen je hersenen zich aan. Ze worden minder gevoelig voor natuurlijke prikkels die dopamine vrijmaken, zoals sporten of sociale contacten. Dit betekent dat je steeds vaker nicotine nodig hebt om je goed te voelen.

Verslaving en ontwenningsverschijnselen

Zodra de effecten van nicotine afnemen, daalt je dopaminepeil snel. Dit voelt als een dip, wat leidt tot stress, prikkelbaarheid en een sterke drang om weer te roken.

🔁 Dit is de vicieuze cirkel van verslaving.

Onrust ⬇️
Sigaret ⬆️
Lekker gevoel ⬆️
Gevoel neemt af ⬇️
Onrust ⬇️
Sigaret ⬆️

Nicotine lijkt je op korte termijn te helpen ontspannen, maar maakt je op lange termijn juist afhankelijk en minder gevoelig voor normale beloningen.

Wat zegt Het dopamine-effect hierover?

Het boek benadrukt hoe we in onze moderne wereld steeds op zoek zijn naar snelle dopaminestoten – of het nu gaat om social media, snacks of nicotine. Deze korte pieken zorgen ervoor dat ons dopaminesysteem overbelast raakt, wat op de lange termijn leidt tot minder motivatie, energie en focus.

Nicotine werkt volgens hetzelfde principe: het geeft een snelle, kunstmatige piek, maar deze piek is niet duurzaam. Integendeel, het maakt je hersenen minder gevoelig voor normale bronnen van geluk en motivatie.

Wat kun je doen om je dopaminesysteem te herstellen?

Net als bij andere gewoonten die het dopaminesysteem ontregelen, kun je door stoppen met nicotinegebruik je hersenen resetten. Dit proces kost tijd, maar het is mogelijk. Hier zijn enkele stappen:

Stoppen met roken
Door te stoppen met nicotinegebruik geef je je hersenen de kans om weer normaal te functioneren. In het begin kan dit lastig zijn, omdat je dopamineniveau tijdelijk laag blijft. Met professionele hulp, zoals een stoppen-met-roken coach, vergroot je je kans op succes.

Vervang nicotine door gezonde gewoonten
Ga op zoek naar natuurlijke bronnen van dopamine, zoals sporten, wandelen, muziek luisteren of tijd doorbrengen met vrienden. Deze activiteiten zorgen voor een stabiele en duurzame dopamineproductie.

Wees geduldig 😏
Dit wil je natuurlijk niet horen als je gaat stoppen of net gestopt bent. Maar het herstellen van je dopaminesysteem kan weken tot maanden duren. Dat is vervelend, want je bent gewend om de hele dag door ‘shotjes’ te nemen. En die kant ga je niet meer op! Maar na verloop van tijd zul je merken dat je je energieker, gelukkiger en meer in balans voelt.

Kies voor natuurlijke balans

Nicotine speelt een grote rol in het ontregelen van je dopaminesysteem. Het lijkt je op korte termijn te helpen ontspannen, maar maakt je op lange termijn juist afhankelijk en minder gevoelig voor normale beloningen. Door te stoppen met nicotine en te investeren in gezonde gewoonten kun je je dopaminesysteem herstellen en een gezonder, gelukkiger leven leiden.
Je gaat leren meer te genieten van kleine dingen. Bewust genieten.

Wil je meer weten? In deze video is Paul Smit in gesprek met Patrick Kicken en vertelt hij meer over het beloningscentrum in je brein en gaat hij dieper in op het dopaminesysteem. Super interessant en goed voor jou om te begrijpen wat er in je brein gebeurt als je rookt én als je stopt met roken.

06-13 04 98 13 | [email protected] | Padakker 36, 4824SR, Breda
BTW-id: NL001649116B96 | KvK 20169938 | NL59 KNAB 0405 1796 77